Als de wereld om je heen aan het veranderen is?

Laatst nam ik een filmpje op voor HOVO Amsterdam.

Daarin benoem ik iets wat mij nu in deze tijd opvalt. Namelijk dat er zoveel wordt gepraat over de betekenis van kunst. Dat is natuurlijk belangrijk.

Maar ik denk dat het nog belangrijker is dat we zien hoe kunst in verband staat met onszelf en het leven in het hier en nu.

Om je te verdiepen in hoe dat nu eigenlijk werkt, en hoe bijvoorbeeld kunst die je niet zo mooi vindt, je toch kan helpen om iets van jezelf en je eigen tijd te begrijpen.

Expressionisme ook letterlijk 

In de zomercolleges rond kunst en filosofie die ik ook dit jaar in deze tijd aan het voorbereiden ben kun je ervaren hoe dat eigenlijk werkt. Zelf ben ik iedere keer weer verrast over het doorzettingsvermogen en de vooruitziende blik die je nodig hebt als je als kunstenaar iets gaat doen wat je publiek niet kent, maar waar je ook zelf nog niet zoveel over weet! Zo’n idee uitdrukken terwijl je aan het denken bent…dat is niet makkelijk.

Brieven

Dat kun je lezen in de brieven van de kunstenaars die, terwijl ze schrijven naar elkaar, hun eigen standpunten ontdekken en vormen. Zo schrijft Wassily Kandinsky aan zijn vriend Franz Marc zijn ergernis van zich af: ‘Gisteren waren we allen bij een lezing van Dr.Julius Meyer-Graefe ( – )’. Deze kunstcriticus spoort het publiek aan de keizer als voorbeeld te nemen.

Detail: de keizer houdt alleen van realistisch herkenbare afbeeldingen van dingen die in de smaak vallen. Kandinsky klaagt verder: ‘De nieuwe kunst zou zakendoenerij zijn, zonder ziel en substantie en men zou zich tegen die nieuwe kunst moeten verenigen. Het was een bodemloos gescheld (-). Krap twee uur heeft de man gesproken en letterlijk niet één enkele gedachte kwam naar voren.’

Gelukkig bewijst mede kunstenaar Jawlensky hem op weg naar het café dat ze wel op de goede weg zijn, dat de nieuwe kunst goed is en een serieuze zaak. Dat zij juist niet materialistisch bezig zijn en dat er in alle tijden, altijd, slechte kunstenaars geweest zijn…

[ Even tussen ons: ik hoop dat de makers en ontwerpers van de laatste decennia hun e-mails bewaren en niet gelijk vernietigen…of nu hun zoomgesprekken opnemen….of zou het eeuwig immaterieel in de ether blijven hangen? ]

Overleven

De reis van het expressionisme van Parijs via Berlijn naar New York laat zien hoe de kunst in de moeilijke tijden van twee wereldoorlogen zelf overeind blijft. Hoe kan in een vernietigende cultuur de drang om jezelf uit te drukken sterk genoeg zijn om te overleven? Op welke manier kan je jouw inzicht in het leven en de maatschappij vormgeven, ook al wil de gevestigde orde dit niet zien?

Zomercolleges op afstand

We moeten allebei er aan wennen denk ik dat we elkaar deze zomer niet ontmoeten op de Vrije Universiteit en dat de colleges online gaan plaatsvinden op 7,9,14 en 16 juli, van half twee tot vier uur s’middags. Met natuurlijk óók een koffiepauze, alleen nu virtueel.

Ik vind het belangrijk dat de colleges live zijn en dat we elkaar niet alleen zien, maar dat je ook, interactief, ter plekke vragen kan stellen en kan discussiëren. Zo kunnen we in gesprek blijven met elkaar.

En: Voor de mensen voor wie de reis naar Amsterdam altijd net iets te ver is, is dit dé kans om toch een keer de zomercolleges mee te maken.

We zien elkaar!

Inschrijven: https://hovo.vu.nl/nl/cursusaanbod/cursusaanbod-zomer-2020/filosofie-van-het-expressionisme/index.aspx