Soms wordt een inzicht, door feiten en ideeën naast elkaar te leggen, ineens duidelijker en bijna voelbaar. Als in een collage van verschillende materialen van Max Ernst vinden de stukjes papier, woorden en plaatjes een samenhang die er eerder nog niet was.

Op dit moment ben ik de colleges rond de betekenis van ons bestaan in de wereld aan het samenstellen. Ik maak een keuze uit de gedachten van de existentie-filosofen en de beelden in literatuur en de kunst die dit thema zichtbaar en/of ervaarbaar maken.

Ik blader in een oud boekje over Camus en zie een bekende foto. Daaronder staat: Foto van Nietzsche die in Camus’ werkkamer aan de muur hing

Het hoofd van Nietzsche staart voor zich uit in de verte, zijn handen rustend op elkaar. Het is dan al lang geleden dat de filosoof samenhangend sprak. Nu ligt hij in zijn witte hemd op de sofa en zwijgt. Maar andere denkers en kunstenaars praten verder. Ze voelen zich uitgedaagd om zelf een positie te vinden, een manier om met zijn vaak pijnlijke inzichten om te gaan.

Het is opvallend hoe ondanks het absurde van ons bestaan op aarde, Camus hartstochtelijk en vol emotie blijft schrijven over dat toevallige leven en de doorslaggevende rol van de kunst.

Uit: Morvan Lebesque, Albert Camus, uitgave uit 1966

In zijn dagboek noteert hij:

‘Kunstenaars en kunstwerk. Het echte kunstwerk is dat wat niet alles zegt. Er bestaat een zeker verband tussen de globale ervaring van een kunstenaar, zijn gedachten + zijn leven (-) en het oeuvre dat deze ervaring weerspiegelt. Dit verband is slecht wanneer het kunstwerk die ervaring in haar geheel een omlijsting van literaire franje geeft. Dit verband is goed wanneer het kunstwerk als uit de ervaring gehouwen is, het geslepen facet van een diamant waarin de innerlijke gloed ten volle is geconcentreerd.’

Het is niet gemakkelijk om dit leven te laten fonkelen. Maar Camus en zijn metgezellen durven het aan hier mee aan de slag te gaan. Om tegen de keer in deze inzichten woorden te geven. En geïnspireerde kunstenaars vinden in literatuur en beeldende kunst hun eigen vorm voor dit thema.

Op deze manier laat een verdieping in de betekenis van onze existentie je anders kijken naar ons eigen nu.

Wilt u dit meemaken, ga dan samen met mij de confrontatie aan met dit absurde maar springlevende bestaan.

U kunt zich nog maar een paar dagen inschrijven, tot en met woensdag 23 september.

We spreken elkaar nader.

Inschrijven: https://hovo.vu.nl/nl/cursusaanbod/najaar-2020/filosofie-en-religie/tussen-essentie-en-existentie/index.aspx