In de lente van 1819 schrijft de dichter John Keats zijn Ode on Melancholy. Een ode? Maar melancholie is toch een gemoedstoestand die je liever achter je wilt laten, om snel over te gaan naar een lichtere stemming?

Toen ik werkte aan het boek en een tentoonstelling over de kunstenaar Armando, onderzocht ik de belangrijke rol van de melancholie in zijn werk. En zo ontstond de uitgave Armando en de melancholie van het scheppen.

Het bracht mij op het idee om Maarten Doorman te vragen om voor die gelegenheid het intrigerende gedicht van Keats in het Nederlands te vertalen.

Het tweede vers uit zijn Ode op de Melancholie:

Maar waar melancholie zich gelden doet

 En uit de hemel als een wolk haar tranen spilt

Die bloemen met hun hangend kopje voedt,

De heuvel groen in sluiers van april verhult;

Smaak daar uw pijn bij een bedauwde roos,

Of bij de glinstering op het gerimpeld strand,

   Of bij pioenen, weelderig en dik;

Of stel, uw liefste maakt zich rijkelijk boos,

  Laat haar dan tieren, vang haar zachte hand,

En zwelg diep, diep in haar weergaloze blik

De melancholie blijkt een ondergrondse kracht te zijn, en bijna onmisbaar in het creatieve proces.

Aristoteles is de eerste die dit onderzoekt in zijn werk Over melancholie. Hij ontdekt een geheimzinnige relatie tussen de ‘zwartgalligheid’ of het ‘zwart zien’ en mensen die uitblinken. Hij vindt voorbeelden in het bestuur, de politiek en de diverse kunsten. Lukt het hen ondanks of dankzij de melancholie om boven zichzelf uit te stijgen?

In mijn collegeserie Ode aan de melancholie onderzoek ik samen met u de melancholie niet als een te vermijden stemming maar als een positieve, creatieve kracht. In de filosofie, de kunsten én het leven. Dit doen wij op een bijzondere manier. Wij ontmoeten de filosofen, schrijvers/dichters en kunstenaars in verschillende gedaanten. We ontdekken welke vorm ze vinden om wat zij willen te bereiken, bijvoorbeeld als kluizenaar, reiziger of buitenstaander.

Wat levert de kracht van de melancholie hen op? Wat kunnen wij daarvan leren?

We bespreken daarbij voorbeelden uit het werk van filosofen, dichters en schrijvers en kunstenaars. We maken gebruik van tekstfragmenten en beeldpresentaties. Zo ontmoeten we bijvoorbeeld de filosofen Arthur Schopenhauer en Anne Dufourmantelle, schrijvers Jan Jacob Slauerhoff en Ingeborg Bachmann, dichters Rainer Maria Rilke en Sylvia Plath, en de kunstenaars Anselm Kiefer en Louise Bourgeois.

Durft u het aan om u, samen met mij, te verdiepen in de geheime kracht van de melancholie?

Inschrijven: https://vu.nl/nl/onderwijs/hovo-amsterdam/cursussen-opleidingen/cursus-ode-aan-de-melancholie-als-creatieve-kracht

Laat u ook aan mij weten wanneer u naar de najaarscolleges in Amsterdam komt, of wanneer u zich al ingeschreven hebt, of wanneer u belangstelling heeft.

Want op dinsdag 30 augustus a.s. verzorg ik tussen 10 en 11 uur een sneak-preview via zoom. Ik introduceer Ode aan de melancholie in de vorm van een mini-college en u kan mij vragen stellen over dit thema en de literatuur.

Reserveren mini-college: U kunt uw plaats voor dit mini-college kosteloos reserveren via: katjarodenburg@antheia.nl onder vermelding van ‘mini-college’ en de datum in de onderwerpregel.

Vragen of opmerkingen? Stel uw vraag per mail of bel mij: 06-38280926

Graag eerst even testen? U kunt ook met mij een afspraak maken voor een proef-zoomontmoeting

In ieder geval,

Tot ziens,

Met vriendelijke groet, Katja Rodenburg