De meest oude filosoof, die traditioneel aan het begin van het westerse denken wordt geplaatst, wordt niet voor niets ‘de duistere’ genoemd.
Proberen te achterhalen hoe Heraclitus denkt, uit slechts een handvol zinnen en stukjes (ca. 126) lijkt op het uitvoeren van filosofische archeologie.
Iets meer dan twintig jaar geleden sta ik in een eenvoudige kamer. Een bed, een paar stoelen, een tafel. Brede planken vormen de wand. Ik luister. Het is stil. Alleen de machtige natuur, de bergen en het meer, laten zich voelen. Dan schijnt de late middagzon door het raam.
Ik was al in de kamer van Goethe geweest. En naast het bureau van Schiller zag ik dat hij zelf sierlijk de titels op zijn gekafte boeken had geschreven.
Deze keer was het anders. Dit is een kamer om te werken én om te leven. Hoog in de bergen, vanuit een wereld die bestaat voordat andere mensen zich laten zien.
In de zomer van 1884 leest Nietzsche zijn eigen werk, alle boeken die hij heeft geschreven, van De geboorte van de tragedie tot Aldus sprak Zarathustra. Het is bijna zijn veertigste verjaardag. Wat gaat hij de komende jaren doen?
Lees verder
In het kader van het project rond het etsen en moderne ets-technieken ‘Zwaar metaal, nieuw licht’, verzorgde ik een masterclass voor de deelnemende kunstenaars en een afsluitende publiekslezing in het Grafisch Atelier in Den Bosch.
In deze lezing ging ik in op de bijzondere eigenschap van het ets-proces, in diverse vormen. De ets was bij uitstek een kunstvorm die vaak in opdracht werd uitgevoerd. Maar het is ook een middel voor de kunstenaar om juist naar een nieuwe manier te zoeken om zichzelf uit te drukken. Om te proberen, te experimenteren en om zijn kunst te beproeven. Want juist de beperkingen van het technische proces geven aan de maker de vrijheid om intensief met zijn materiaal om te gaan. Zo ontwikkelt William Blake (1757-1827) zijn eigen methode, omdat wat hij wil bereiken nog niet bestaat. Zijn verbeelding zoekt en vindt zo zijn passende uitdrukking. Ook Edvard Munch (1863-1944) schaaft zijn leven lang aan zijn eigen vaardigheden om etsen, houtsnede’s en litho’s te maken. Wat verbergt er zich onder de oppervlakte van deze werken? Lees verder
Ode aan de Maas
Het PLAKA kunstenaarsinitiatief in Megen organiseert met ‘Ode aan de Maas’ een speciaal evenement en een expositie waarmee ze een verbinding willen leggen tussen de ateliers, het gebouw de Acropolis, het leven en werken in de stad Megen en het Parthenon aan de Maas. Aanleiding is de internationale kunstmanifestatie Biënnale Mater Mosa.
Samen met PLAKA heb ik als curator met plezier gewerkt aan de vormgeving en uitvoering van dit community art project. Zo was het bijvoorbeeld een uitdaging om de voor de tentoonstelling beschikbare ruimte zo in te richten dat er een mooie lijn kon ontstaan. Een lijn die uitnodigt om de werken van de kunstenaars als geheel, maar ook als op zichzelf staande objecten te bekijken.
Lees verder
Het leven als kunstwerk
Bij verschijning roept ‘The Picture of Dorian Gray’ veel emoties op. Het schilderij van de stralende jonge Dorian verandert langzaam in iets dat het daglicht niet kan verdragen…De uitspraken in het voorwoord, zoals ‘No artist has ethical sympathies’ en ‘All art is quite useless’ doen zo mogelijk nog meer stof opwaaien.
Maar het boek is nog veel meer. In het fin-de-siècle van de 19e eeuw verandert het leven snel en diepgaand. Het denken over het leven en de kunst weerspiegelt de vragen waar we nu nog steeds mee worstelen. Hoe kan ik het best mogelijke leven leiden? Welke rol speelt de kunst daarin? Waar ligt de grens tussen fictie en realiteit? Lees verder
Op 15 oktober 2014 is het 160 jaar geleden dat Oscar Wilde werd geboren. Om dit te vieren organiseren wij het symposium ‘Oscar Wilde – In naam van de schoonheid’, een unieke ontmoeting tussen de filosofie en de kunst. Zijn eigenzinnige manier van denken over kunst staat hierbij in het middelpunt.
Met zijn ogen kijken we naar de werken van andere kunstenaars uit de vaste collectie van het Van Gogh Museum, zoals die van Pierre Puvis de Chavannes, Camille Pisarro en Claude Monet. Edwin Becker (Van Gogh Museum) en Katja Rodenburg (Antheia) nemen u mee naar de fascinerende wereld van de filosofie en de esthetica, en de kunst van de tweede helft van de 19e eeuw en het fin-de-siècle. Lees verder
Begin mei gaf ik weer een college-cursus van vijf dagen in het mooie Centre Erasme in Zuid-Frankrijk. Het centrum ligt in het dorp St. Etienne des Sorts (bij Avignon), aan de oevers van de brede rivier de Rhône.
Dit keer was het onderwerp ‘Filosofie van de kunst: van de goddelijke ingeving tot de sublieme ervaring’. Het werd een inspirerende week rond de inspiratie en ervaring in de filosofie en de kunst. Welke rol spelen ze in het scheppen van kunst? Hoe kunnen deze twee moeilijk omschrijfbare momenten betekenis geven aan ons leven? Lees verder
Naar aanleiding van de documentaire film Grizzly Man (2005) van Werner Herzog schreef ik het artikel ‘Beer en mens’. Op de filmposter staat: ‘ in de natuur zijn er grenzen’. De hoofdpersoon van de documentaire, natuuractivist Timothy Treadwell, zocht echter naar manieren om de grens tussen de mens en de beer over te steken. Uiteindelijk met fatale gevolgen. De filmbeelden uit zijn nalatenschap van de beren in Alaska zijn adembenemend mooi en onvergetelijk. In het artikel onderzoek ik de achtergrond van Treadwells’ missie, de eeuwenoude band tussen de mens en de beer. Het werk van de filosoof Georges Bataille belicht het bijna onbewuste schemergebied dat tussen het dier en onszelf ligt.
Het is opvallend hoe vaak in oude rituelen bij volkeren over de hele wereld de beer een prominente rol speelt, zoals bijvoorbeeld bij de Ainu in Japan. Wat betekent de beer voor ons?
‘Beer en mens’ verschijnt op 5 juni in het zomernummer 2014 van het tijdschrift Kunst en Wetenschap.
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat er, op 19 augustus 1936, een bruut einde kwam aan het korte leven van Spanje’s beroemdste dichter, Federico Garcia Lorca (1898-1936). Ter gelegenheid hiervan bespreekt filosoof Katja Rodenburg in de lezing ‘Luna, luna –Federico Garcia Lorca en de kunst van het scheppen’ de thematiek van zijn proza en poëzie. We verdiepen ons in de voorliefde van de dichter voor de ‘cante jondo’ in de flamenco. Wat is nu precies ‘duende’? En wat is het verband tussen de melancholie en de kunst om te leven? Lees verder
Op de Contemporary Art Ruhr (C.A.R.) in Essen (Duitsland) is voor het eerst een preview van ‘Falling Man, a journey’ te zien.
Dit project komt voort uit de samenwerking tussen kunstenaar Marieke Bolhuis en filosoof Katja Rodenburg. ´Falling Man, a journey´ bestaat uit een tentoonstelling van de ´Falling Man´- serie foto´s en een bijbehorende essay. In 2011 en 2012 wordt het project verder gerealiseerd. Lees verder
ANTHEIA BLOSSOMS 